„Imunizacija za sve je ostvariv cilj“
Ove godine, od 27.04. do 03.05. obeležava se dvadeseta po redu nedelja imunizacije u Evropskom regionu SZO pod sloganom „ Imunizacija za sve je ostvariv cilj“ sa ciljem da se svima u svakoj zemlji omogući podjednaka dostupnost vakcina, što bi koreliralo sa dugim i zdravim životom.
Centar za prevenciju i kontrolu bolesti ZJZ Pančevo, zajedno sa Koordinatorima imunizacije i saradnicima mreže osam Domova zdravlja, dve opšte bolnice, tri specijalne bolnice kao i tokom svih ovih godina realizovaće timsku aktivnost – revizijom vakcinalnih kartona, u cilju održavanja kontinuiteta u sprovođenju nacionalnih programa imunizacije, koja ima prioritet i ni na koji način ne sme biti ugrožen. Imunizacija je jedna od najuspešnijih javnozdravstvenih inicijativa. Imunizacijom se preveniraju bolesti, komplikacije i smrtni ishodi od vakcinama preventabilnih bolesti među kojima su dečija paraliza, difterija, tetanus, veliki kašalj, hepatitis B, morbili, zaušci, rubela, neke vrste zapaljenja pluća, prolivi izazvani rotavirusom i rak grlića materice. Imunizacija je doprinela iskorenjivanju velikih boginja i doprinosi iskorenjivanju dečije paralize.
Obuhvat imunizacije na teritoriji Južnobanatskog okruga za 2024. godinu je u svim vakcinama preko 95%, osim za: DTaP-IPV-Hib prva revakcinacija – 88,97%, MMR vakcinaciju- obuhvat u drugoj godini života obveznika je 82,90% dok je u prošloj godini iznosila 79,33%, za Hep B vakcinacija 1. godina je 94,02% za razliku od prethodne godine kada je bio 94,49, zatim pneumokoknu konjugovanu vakcinaciju čiji obuhvat iznosi 91,09%, i ispod je obuhvata iz prethodne godine u istom periodu posmatranja (91,46%), dok je revakcinacija odrađena sa 93,60% i veći je obuhvat u odnosu na prošlu godinu u istom periodu posmatranja 90,69% ali nije dostignut obuhvat preko 95% ( tabela 1).
Tabela 1. Obuhvat obaveznom imunizacijom lica određenog uzrasta u 2023. i 2024. godini u Južnobanatskom okrugu
| Sprovedena imunizacija | Obuhvat u 2023. godini (%) | Obuhvat u 2024. godini (%) |
| BCG vakcinacija | 97,92 | 98,16 |
| DTaP-IPV-Hib vakcinacija | 96,27 | 94,56 |
| DTaP-IPV-Hib revakcinacija 1. | 96,74 | 88,97 |
| IPV/ DTaP-IPV revakcinacija 2. | 95,18 | 95,94 |
| dT revakcinacija 3. | 96,74 | 96,95 |
| MMR vakcinacija | 79,33 | 82,90 |
| MMR revakcinacija | 90,16 | 94,63 |
| Hep B vakcinacija 1. god | 94,49 | 94,02 |
| PCV vakcinacija | 91,46 | 91,09 |
| PCV revakcinacija | 90,69 | 93,60 |
Analizirajući vakcinama preventabilne bolesti situacija u Južnobanatskom okrugu izgleda ovako:
Mortalitet TBC u 2024. godini bio je 1,93 (5 prijava smrtnog ishoda od TBC), manji je u odnosu na 2023. godinu (2,69) i ispod je petogodišnjeg proseka ( Mt-2,63).
Za razliku od 2023. godine kada nije bilo prijavljenih obolelih od morbila, tokom istog perioda posmatranja 2024. godine imali smo od 16 sumnji 10 potvrđenih prijava sa In-3,84, zbog nepovoljne epidemiološke situacije morbila na teritoriji cele Srbije i Južnobanatskog okruga kada smo prijavili epidemiju morbila koja je i odjavljena. Unazad pet godina nismo imali prijave morbila ( In-0,77 ).
Difterija je eliminisana, zadnji slučaj oboljenja od Tetanusa novorođenčadi zabeležen je 1974. godine i nije registrovan ni jedan slučaj obolenja od Tetanusa.
Poznato je da je Južnobanatski okrug tetanogeno područje, a zbog razvijenosti poljoprivrede dolazi do velikog broja povreda. U toku 2024. godine bilo je 9534 povreda za 19% povređenih više nego 2023. godine (8039). Kod 5380 lica su aplikovane tri doze vakcine i HTIG, skoro dvostruko više nego 2023. godine (2883).
Veliki kašalj koji je sve do 2015. godine bio sveden na pojedinačna javljanja, u 2015. godini imali smo trinaest prijavljenih obolelih, u 2016. godini pet, u 2017. godini dva, 2018. godine trinaest, 2019. osam, 2020. tri i jedan smrtni ishod, 2021. godini je bio jedan, 2022. godine, nije bilo prijava Pertusisa, dok je 2023. godine bilo 73 prijavljena obolela sa In-28,05 i skoro petostruko više od petogodišnjg proseka posmatranja (6,43). Ovako povećanje prijava obolelih od Pertusisa uzrokovano je ukidanjem revakcinacije sa Mono Per vakcinom u petoj godini, kao i pristupačnom etiološkom dijagnostikom koja je bila dostupna i prihvatljive cene u privatnim laboratorijama.
Tokom 2024. godine sa teritorije JBO dostavljene su 67 prijave Pertusisa i jedna prijava iz Beograda, što je In-25,75 za razliku od istog perioda posmatranja u 2023. godini, kada je bilo 73 prijava i In-28,05 što je iznad petogodišnjeg proseka In -11,03.
Zahvaljujući visokom obuhvatu dece vakcinom protiv dečje paralize, od 1962. godine nije registrovan nijedan slučaj ovog oboljenja. Od Aprila 1998. godine vrši se aktivni nadzor nad akutnim flakcidnim paralizama (AFP) i Poliomijelitisom. I tokom 2024. godine smo učestvovali u nacionalnim programima: Održavanje statusa zemlje bez poliomijelitisa, koji sprovodimo kroz nadzor nad akutnom flakcidnom paralizom (AFP) prema metodologiji SZO na teritoriji Južnobanatskog okruga, kao i u eliminaciji tetanusa novorođenčadi, autohtonih malih boginja i prevenciji kongenitalnog rubela sindroma. U 2011. godini, 2012, 2013, 2015, 2017, 2018, 2019. i 2020. godini nismo imali ni jednu sumnju na AFP, u 2014, 2016, 2021. i 2022. godini imali smo po jednu prijavljenu sumnju na AFP, koje su stavljene pod aktivni nadzor i odbačene su. Tokom 2024. kao ni 2023. godine, nije bilo sumnji na AFP.
Od 1995. godine do 2013. godine u Južnobanatskom okrugu se ne registruje ni jedan prijavljen slučaj obolenja od morbila, 2014. potvrđen je jedan slučaj morbila u Vršcu, zatim 2015. i 2016. godine nije bilo prijavljenih obolelih od morbila, dok su 2017. godine registrovana tri slučaja morbila, dva sa teritorije grada Pančeva i jedan sa teritorije opštine Kovina. Svi su ostvarili kontakte sa potvrđenim slučajevima morbila u Beogradu. Zatim, 2018. godine prijavljeno je 20 obolelih od morbila, a 2019. godine bila je jedna sumnja koja je odbačena. Od 2020, 2021, 2022. do 2023. nismo imali prijavljenu ni jednu sumnju, ni obolele na morbile, da bi u 2024. godini imali 16 prijavljenih sumnji na morbile od kojih je etiološkom dijagnostikom PCR-om kod 10 sumnji potvrđeno da su obolele od morbila.
U 2024. godini nema prijava Rubele kao ni u petogodišnjem posmatranom periodu (0) i nismo imali sumnje.
Parotitisa nije bilo u petogodišnjem periodu od 2019. do 2024. godine.
Tokom 2024. godine imali smo jednu prijavu od akutnog virusni hepatitisa B, kao i 2023. i In-0,39 koja je iznad petogodišnjeg proseka (0,22). Od akutnog VHB u 2024. godini, kao ni prethodne, ni pet godina unazad, nije bilo smrtnih ishoda. Hronični Hepatitis B u 2024. godini bio je jedan sa In-0,39 za razliku od 2023. godine, kada je bilo 4 pijavljenih In-1,54 i ispod je petogodišnjeg proseka In-0,59. Od 2014. do 2023. godine nije bilo smrtnih ishoda u ovoj grupi zaraznih bolesti. Posmatrajući vakcinalni status obolelog od akutnog i hroničnog virusnog hepatitisa B u 2024. godini, kao ni prethodne godine (2023. godine), niko nije vakcinisan. Od 2005. godine je počela vakcinacija protiv VHB, kao obavezna po kalendaru imunizacije. Obuhvat sa tri doze u 2024. godini je 94,02%.
Kao i prethodne godine i 2024. godine nemamo ni jednu prijavu pneumonije Haemofilusom influence tip b i to je trend u petogodišnjem proseku, nemamo ni jednu prijavu. Obuhvat DTaP-IPV-HiB vakcinacija 94,56%, revakcinacija u 2. godini 88,97%.
Od 2018. godine uvedena je imunizacija protiv oboljenja izazvanih Streptokokom pneumonije – Pneumokoknom konjugovanom vakcinom sa tri doze i obuhvat u 2024. godini sa dve doze je 91,09%, a revakcinacija u 2. godini je 93,60%. Petogodišnji prosek obolelih od Pneumonije izazvane Streptokokusom pneumonije In-0,45. Ove godine (2024.) je In-1,16 sa dva obolela od pneumonije izazvane Streptokokusom pneumonije, a jedna je prijava Streptokoknog Meningitisa, za razliku od 2023. godine kada je bila jedna prijava Streptokokni meningitis.
Ukupno je vakcinisano protiv gripa za sezonu 2024/25 godinu 13719 lica. Ostalo je 1540 doze vakcine protiv gripa koje nisu utrošene. Virusološka situacija u sezoni 2023/24. godina od početka nadzora, u uzetim uzorcima brisa guše i nosa, potvrđena je infekcija virusom gripa B kod 14 pacijenata, a gripa A kod 297 pacijenata i to u Mikrobiološkoj laboratoriji ZJZ Pančevoi, dok je na Institutu za virusologiju i vakcine „Torlak“ odrađena tipizacija kod 6 pacijenata i to: kod 4 pacijenata Influenca virus AH3 (Bela Crkva-2; Plandište -2) i Influenca virus AN1 kod 2 pacijenta (Vršac-1 i Pančevo -1).
Odrađena je organizacija dopunske preporučene imunizacija vakcinom HPV Gardasil 9, započete 2022. godini koja je nastavljena i u 2024. godini. Za teritoriju JBO do 31.12.2024. godine ukupan broj aplikovanih doza ženskog i muškog pola je 3641 doze. Za uzrast od 9-14 godina dato je prvih doza 932, a drugih 799. Za uzrast > od 15 godina dato je prvih doza 709, drugih doza 650 i trećih doza 551.
Područje Južnobanatskog okruga, kao i teritorija Vojvodine karakteriše se endemičnom epizootijom besnila kod divljih životinja, uglavnom lisica, a izuzetno i kod domaćih (mačka, pasa).
Od 2010. do 2024. godine na teritoriji Južnobanatskog okruga nije bilo dokazanog besnila kod životinja, za razliku od 2009. godine kada je dokazano besnilo kod 8 životinja: kod 3 mačke (1mačka u opštini Pančevo, 2 mačke u opštini Alibunar); 3 psa (3-opština Alibunar) i 2 lisice (1-opština Kovin i 1- opština Alibunar). Zadnjih decenija na ovom području nije zabeležen nijedan slučaj oboljenja kod ljudi.
Ostavite odgovor