Nedelja imunizacije je godišnji događaj čiji je opšti cilj povećanje obuhvata imunizacijom jačanjem uverenja o potrebi zaštite svakog deteta/osobe od bolesti koje se mogu sprečiti vakcinacijom, koji je inicirala Svetska zdravstvena organizacija u oktobru 2005. godine, a u čije obeležavanje se uključila Srbija od početka. Obeležavanje ove trinaeste nedelje po redu (23-30.04.2018.) koordinirana je od strane Regionalne kancelarije SZO za Evropu u saradnji sa zemljama članicama i partnerima u cilju povećanja obuhvata i izgradnji pozitivnih stavova u vezi neophodnosti imunizacije.
Imunizacija je rezultat kolektivne odgovornosti. Učinite sve da Vi i članovi Vaše porodice budete pravovremeno i potpuno vakcinisani.
Centar za prevenciju i kontrolu bolesti Zavoda za javno zdravlje Pančevo, zajedno sa koordinatorima imunizacije i saradnicima mreže osam Domova zdravlja, dve opšte bolnice, tri specijalne bolnice realizovao je niz timskih aktivnosti tokom svih ovih godina –revizijom vakcinalnih kartona, pružanjem stručnometodološke pomoći svim učesnicima u izvođenju imunizacije i izgrađenim porukama o imunizaciji ka medijima, zdravstvenim radnicima, donosiocima odluka i opštoj populaciji, doprineo usvajanju znanja i izgradnji pozitivnih stavova ka imunizaciji.
Imunizacija je jedna od najuspešnijih javno zdravstvenih inicijativa. Imunizacijom se preveniraju bolesti, komplikacije i smrtni ishodi od vakcinama preventabilnih bolesti uključujući rak grlića materice, difteriju, hepatitis B, morbile, zauške, veliki kašalj, zapaljenje pluća, dečiju paralizu, prolive izazvane rotavirusom, rubelu i tetanus.
Svake godine se registruje 2-3 miliona smrtnih ishoda od pneumokoknih infekcija, rotavirusnih infekcija, difterije, tetanusa, velikog kašlja, malih boginja kod nevakcinisanih lica, a najviše kod dece ispod 5 godina života. Procenjuje se da svake godine ostane nevakcinisano 18,7 miliona dece u svetu, osnovnim vakcinama prema proširenom programu imunizacije.
Imunizacija je doprinela iskorenjivanju velikih boginja i doprinosi iskorenjivanju dečije paralize.
U 2018. godini navršava se 20 godina od poslednjeg registrovanog autohtonog slučaja dečije paralize izazvanog divljim poliovirusom u Evropskom regionu SZO (Turska 1998.). Sve zemlje regiona stekle su status zemalja bez poliomijelitisa u junu 2002. godine.
Procenjuje se da je oko 1,5 miliona smrtnih ishoda dece uzrasta do 5 godina života sprečeno zahvaljujući primeni vakcine i vitamina A , gde je bilo potrebno.
Pre uvođenja vakcine protiv malih boginja, koja je u primeni skoro 50 godina, procenjuje se da je godišnje umiralo oko 2,6 miliona osoba svake godine.
U 2016. godini je registrovano 89.780 smrtnih ishoda morbila (većinu čine deca ispod 5 godian života), prvi put u istoriji ispod 100.000. Kod jednog deteta od dvadeset obolelih male boginje izazivaju zapaljenje pluća, a od svakih hiljadu dece koja dobiju male boginje, jedno ili dvoje će umreti. U prethodnoj godini u Evropskom regionu SZO prijavljeno je 21.315 slučajeva morbila, sa 35 smrtnih ishoda, što je četiri puta više u odnosu na 2016. godinu. Epidemije sa 100 i više slučajeva su registrovane u 15 od 53 zemlje. Najveći broj je registrovan u Rumuniji (5562), Italiji (5006), Ukrajini (4769), Grčkoj (967), Nemačkoj (927), Srbiji (702), Tadžikistanu (649), Francuskoj (540), Ruskoj Federaciji (408), Belgiji (369), V. Britaniji (292), Bugarskoj (168) itd. Do epidemija je došlo zbog pada obuhvata MMR vakcinom u opštoj, specijalnim populacionim grupama, prekidu u snabdevanju vakcinama, nedovoljno osetljivog sistema nadzora. Od početka epidemije morbila u Rumuniji početkom 2016. godine do kraja marta 2018. godine prijavljeno je 11.036 slučajeva sa 40 smrtnih ishoda (osobe koje su bile imunokompromitovane ili sa nekim komorbiditetom). Bebe ispod godinu dana i mala deca (1-4) su najviše zastupljeni uzrast u obolevanju (2/3 svih slučajeva), a 98% slučajeva je nevakcinisano. U 42 od 53 zemlje Evropskog regiona SZO zaključno sa 2016. godinom prekinuta je transmisija morbila, a u 24 taj prekid traje duže od 36 meseci, na osnovu podataka Evropske verifikacione komisije za eliminaciju morbila/rubele. Iako se proces eliminacije morbila kontinuirano sprovodi u zemljama EU, u oblastima sa niskim obuhvatom registruju se epidemije u opštoj populaciji i među zdravstvenim radnicima. U 1997. godini je bila registrovana poslednja veća epidemija morbila u Srbiji, na teritoriji Kosova i Metohije sa 3948 obolelih (stopa incidencije 42,9/100.000) i 7 smrtnih ishoda. Stopa incidencije nakon 1998. godine kontinuirano beleži trend opadanja sa 7,21 do najniže registrovane vrednosti od 0,03/100 000 u 2005. i 2006. godini, da bi došlo do porasta u 2007. godini zbog epidemije morbila u Vojvodini (2,68/100.000). Nakon ove epidemije, zbog pada obuhvata i nagomilavanja osetljive populacije, registrujemo nove epidemije 2010/2011 (stopa incidencije 4,93/100.000), kao i 2014/2015 godine (stopa incidencije 5,35/100.000).
U toku je najveća epidemija morbila u Srbiji, nakon 25 godina, sa prvim smrtnim ishodima posle 20 godina, koja je počela u oktobru 2017. godine i koja sredinom aprila 2018. beleži preko 4600 obolelih, sa 13 smrtnih ishoda.
Od 1995. godine do 2013. godine u Južnobanatskom okrugu se ne registruje ni jedan prijavljen slučaj obolenja od morbila.U 2014. imali smo importovan jedam slučaj morbile u Vršcu. U 2015. i 2016. godini nije bilo prijavljenih obolelih od morbila dok u 2017.godini na teritoriji Južnobanatskog okruga registrovana su ukupno tri slučaja morbila, dva sa teritorije Pančeva (Omoljica, Kačarevo) i jedan sa teritorije Kovina (Deliblato), a u 2018. godini do 20.04.2018. godini prijavljeno je devet obolelih od morbila osam sa teritorije grada Pančeva, jedan Dolovo i jedan Bavanište (opština Kovin). Svi su ostvarili kontakte sa potvrđenim slučajevima morbila u Beogradu i nisu zabeležni novi slučajevi sumnje/oboljenja među kontaktima obolelih.
Obuhvat imunizacije na teritoriji Južnobanatskog okruga je, osim vakcinacije MMR vakcinom (primovakcinacija MMR-vakcinacija je 89.87%, MMR-revakcinacija u 7. godini obuhvat je 98.92%), u svim vakcinama preko 95% i na nivou je petogodišnjeg proseka za okrug. Ove godine nismo dostigli obuhvat >95% za MMR vakcinu zbog odbijanja roditelja da se deca vakcinišu MMR vakcinom u domovima zdravlja Kovin, Pančevo i Vršac (84 prijave sanitarnoj inspekciji), akutne bolesti (201) i politika odlaganja vakcinacije duže od propisanog pravilnikom o imunizaciji.
Analizirajući vakcinama preventabilne bolesti u Južnobanatskom okrugu može se zaključiti da je Difterija eliminisana, zadnji slučaj oboljenja od Tetanusa novorođenčadi zabeležen je 1974. godine i nije registrovan ni jedan slučaj Tetanusa. Veliki kašalj koji je sve do 2015. godine bio sveden na pojedinačna javljanja, u 2015. godini imali smo 13 prijavljenih obolelih, u 2016. pet u 2017. dvoje što je na petogodišnjem proseku posmatranja. Zahvaljujući visokom obuhvatu dece, vakcinom protiv dečje paralize od 1962.godine nije registrovan nijedan slučaj ovog oboljenja. U 2017. godini nema prijava Rubele kao ni u petogodišnjem posmatranom periodu. Ove godine bile su dve prijave obolelih, laboratorijski potvrđeni, od Parotitisa (zauške) i iznad je petogodišnjeg proseka (0.80).
Od 2005. godine je počela vakcinacija protiv VHB, kao obavezna po kalendaru imunizacije. U 2017. godini obuhvat je u prvoj godini bio 96,51%. Revizijom vakcinalnih kartona u 12. godini sa tri doze obuhvat iznosi 92,60% (662:613). Kao i prethodne godine i 2017. godine nemamo ni jednu prijavu Haemofilusom inflluence tip b, a incidencija petogodišnjeg prosek je 0,27. Obuhvat vakcinacije iznosi 97.09%.
Ove godine prijavljeno je 29 obolelih od TBC sa In -9,87 na prošlogodišnjem je nivou (In-9,87) i ispod petogodišnjeg proseka posmatranje (In – 12,53). U 2017. godini kao i 2016. godine prijaven je jedan umrli od TBC, (Mt-0,34) i ispod je petogodišnjeg proseka posmatranja (Mt-0,41). Obuhvat BCG vakcinacijom je ove godine bio 98.51%.
Obuhvat vakcinacijom na teritoriji Južnobanatskog okruga u 2017. godini izgleda ovako:
OPV/DTaP-IPVHiB vakcinacija 97.17%, revakcinacija u 2. godini 96.93% u 7. godini 96.41%, u 14. godini 98.19%; Ako posmatramo pravovremenost vakcinacijom OPV vakcinom dece rođene 2016. godine koja su vakcinisana unutar prvih šest meseci ona za opštinu Pančevo iznosi 82,76% a u opštini Vršac 96.46% što je dobra pravovremenost.
DTP/DTaP-IPV-HiB vakcinacija 97.17%, revakcinacija u 2. godini 96.93% , u 7. godini DT 96.34%, 14. godini dT 98.00%;
Obuhvat primovakcinacije MMR-vakcinacija je 89.87%, MMR-revakcinacija u 7. godini obuhvat je 98.92%. MMR-revakcinacija u 12. godini od 2011. godine nema. Obuhvat MMR vakcinom ispod 95% usledio je zbog odbijanja roditelja da vakcinišu decu koja je prijavljena sanitarnoj inspekciji 48 obveznika iz DZ Kovin i 29 iz DZ Pančevo za vakcinaciju, i 22 za revakcinaciju, iz DZ Vršac-13, DZ Pančevo -7. Ako posmatramo pravovremenost vakcinacijom MMR dece rođene 2015. godine i vakcinisana sa navršenih 12-15 meseci ona za opštinu Pančevo iznosi 68,54% a u opštini Vršac 75,22%.
I u 2017. godini odrađena je imunizacija protiv gripa. Ukupno je vakcinisano 9636 lica, prema uzrastu 59% pripada starijim od 65> godina. Od ukupnog broja vakcinisanih protiv gripa po kliničkim indikacijama je imunizovanih16,63%, dok je procentualni broj imunizovanih po epidemiološkim indikacijama stariji od 65 godina 57,16%. U zdravstvenim ustanovama vakcinisano je 20,27%, ustanove socijalne zaštite 4,19%, gerontološki centri 1,21% i javne službe 0,51%.
Od početka nadzora za sezonu 2016/2017 godinu uzeto je 16 uzoraka na gripu za teritoriju Južnobanatskog okruga i to: četrnaest sentinelnih uzoraka ( DZ Pančevo -8, DZ Alibunar -3 i DZ Vršac -3), i dva bolnička (OB Pančevo ). Kod svih 16 pacijenata potvrđena je infekcija virusom gripa tipa A (H3). Laboratorijska potvrda, rađeno Real-time PCR metodom, za 12 pacijenta je odrađena u Centru za virusologiju, Odeljenje za influencu i druge infekcije Instituta za javno zdravlje Vojvodine, a četiri na Institutu za virusologiju, vakcine i serume „Torlak“.
Područje Južnobanatskog okruga, kao i teritorija Vojvodine karakteriše se endemičnom epizootijom besnila kod divljih životinja, uglavnom lisica, a izuzetno i kod domaćih (mačka, pasa). Od 2010. do 2017. godine na teritoriji Južnobanatskog okruga nije bilo dokazanog besnila kod životinja. Zadnjih decenija na ovom području nije zabeležen nijedan slučaj oboljenja kod ljudi. Epidemiološka služba Zavoda za javno zdravlja Pančevo, Infektivno odeljenje OB Pančevo i Infektivno odeljenje OB Vršac, vrše antirabičnu imunizaciju. U antirabičnim ambulantama Južnobanatskog okruga pregledano je 1102 pacijenta za 10% više nego 2016. godine (1004) i u odnosu na petogodišnji nivo posmatranja (1008). Kod 35 pacijenata je indikovana antirabičnu zaštita za 17% manje nego 2016. godine (42) i dato je 88 doze vakcina, za 32% manje nego 2016. godine (130), što se tumači povoljnom epidemiološkom situacijom u smislu manjeg broja ujedenih pacijenata od strane mačaka nepoznatog vlasnika, za 36% manje nego 2016. godine i zbog povoljne epidemiološke i epizootiološke situacije u Vojvodini i Južnobanatskom okrugu po pitanju besnila pasa.
I dalje je neophodno raditi na osnovnim strategijama prema planu aktivnosti eliminacije morbila: dostizanju i održavanju obuhvata preko 95% u svim administrativnim jedinicama, dostizanju i održavanju indikatora kvaliteta u aktivnom nadzoru i sprovođenju dopunske imunizacije nevakcinisanih i nepotpuno vakcinisanih lica, kako bi se dostigao cilj eliminacije morbila u najmanje 5 regiona SZO do kraja 2020. godine.
Dramatičan pad obolevanja od vakcina preventabilnih bolesti dovodi u poziciju neke zarazne bolesti da se one smatraju delom prošlosti u Evropi. Nasuprot tome, blizu milion osoba u Evropskom regionu SZO nije vakcinisano osnovim vakcinama i bolesti koje se mogu prevenirati vakcinacijom kontinuirano izazivaju obolevanje, komplikacije/ sekvele i čak smrtne ishode. U prethodnim godinama, zemlje Evropskog regiona su suočene sa epidemijama malih boginja, rubele, zaušaka koje se javljaju kod osetljive populacije koja nije vakcinisana ili nije vakcinisana na vreme. Kako zarazne bolesti ne poznaju granice epidemije se šire iz zemlje u zemlju.Vakcine su vremenom postale žrtve svoga uspeha, jer se ne “vide“ oboleli od tih bolesti, već samo oni koji nisu imali priliku da obole, jer su vakcinisani.
Imunizacija mora biti prioritet iz 7 ključnih razloga:
- Imunizacija spašava živote
- Imunizacija je osnovno pravo, ali nije dostupno svima
- Epidemije predstavljaju ozbiljne pretnje
- Zarazne bolesti mogu da izazovu smrtni ishod
- Zarazne bolesti se mogu kontrolisati i odstraniti
- Imunizacija je isplativa javno zdravstvena mera
- Deci u zdravstvenim sistemima treba obezbediti bezbednu, efektivnu, dostupnu i efikasnu vakcinu
Ostavite odgovor