„VREME JE ZA AKCIJU”
Svetski dan hepatitisa, 28. jul, ove godine se obeležava pod sloganom „Vreme je za akciju”, kako bi se ukazalo na potrebu za zajedničkim delovanjem radi poboljšanja pristupa dijagnozi i lečenju te bolesti. Sve aktivnosti koje se sprovode imaju za cilj sprečavanje novih infekcija, smanjivanje broja slučajeva raka jetre, smanjivanje smrtnosti i postizanje ciljeva eliminacije hepatitisa do 2030. godine.
Obeležavanjem Svetskog dana hepatitisa ukazuje se na značaj eliminacije virusnih hepatitisa.
Stoga je potrebno:
– Promovisati važnost prevencije, testiranja i lečenja virusnog hepatitisa B i C.
– Značajno povećati pristup testiranju u zajednici i zdravstvenim ustanovama.
– Smanjiti stigmu i diskriminaciju sa kojima se suočavaju pacijenti oboleli od hepatitisa.
– Ojačati učešće zajednice i civilnog društva u programima edukacije i prevencije.
Ključne poruke Svetskog dana hepatitisa:
1. Jetra obavlja preko 500 vitalnih funkcija svakog dana kako bi nas održala u životu, zato su testiranje, lečenje i prevencija virusnog hepatitisa od velike važnosti.
2. Svuda u svetu smrtnost od uzroka povezanih sa virusnim hepatitisom je u porastu.
3. Globalno, postoji ogroman broj nedijagnostikovanih i nelečenih ljudi koji žive sa hepatitisom.
4. Infekcije virusom hepatitisa – i smrti – mogu se sprečiti.
Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije u 2022. godini 304 miliona ljudi je živelo sa hroničnom hepatitis B i C infekcijom, a iste godine 1,3 miliona ljudi je umrlo od hronične infekcije hepatitisom B i C. Procenjeni broj smrtnih slučajeva od virusnih hepatitisa porastao sa 1,1 milion u 2019. na 1,3 miliona u 2022. godini. Prema procenama iz 2022. godine 254 miliona ljudi živelo je sa infekcijom hepatitisom B i 50 miliona sa infekcijom hepatitisom C. Iste godine bilo je 2,2 miliona novih infekcija, što je manje u odnosu na 2,5 miliona u 2019. godini. Samo 13% ljudi koji žive sa hroničnom infekcijom virusom hepatitisa B je dijagnostikovano, a približno 3% (7 miliona) je primalo antivirusnu terapiju krajem 2022. godine. Takođe, kada posmatramo hepatitis C, 36% je dijagnostikovano, a samo 20% (12,5 miliona) je bilo lečeno.
Ovi rezultati su znatno ispod globalnih ciljeva za lečenje, u skladu sa ciljem da 80% ljudi koji žive sa hroničnom virusnom infekcijom hepatitisom B i hepatitis C infekcijom do 2030. godine bude lečeno. Međutim, oni ukazuju na blago, ali dosledno poboljšanje u dijagnozi i pokrivenosti lečenjem od poslednjih procena iz 2019. godine. Konkretno, dijagnostikovanje hepatitisa B je povećano sa 10% na 13%, a lečenje sa 2% na 3%, a dijagnoza hepatitisa C sa 21% na 36% i lečenje sa 13% na 20%.
Obeležavanje Svetskog dana hepatitisa, pod sloganom „Vreme je za akciju” ukazuje na to da je vreme da širom sveta prioritet imaju testiranje, lečenje i vakcinacija kako bi se eliminisao hepatitis i ispunili ciljevi SZO do 2030. godine.
Da bi se taj cilj dostigao, usluge zdravstvene zaštite za virusne hepatitise treba da osiguraju da:
– sve trudnice koje žive sa hroničnim hepatitisom B imaju pristup lečenju, a njihova deca imaju pristup vakcinama protiv hepatitisa B za sprečavanje infekcije;
– 90% ljudi koji žive sa infekcijom virusom hepatitisa B i/ili infekcijom virusom hepatitisa C bude dijagnostikovano; i
– 80% dijagnostikovanih bude izlečeno od hepatitisa C ili se leči prema novijim proširenim kriterijumima za hepatitis B.
Epidemiološki podaci u Republici Srbiji
U 2023. godini prijavljena su ukupno 392 slučaja hepatitisa, što je rezultat bolje evidencije, omogućenog testiranja i rane dijagnostike, koja dovodi do boljeg ishoda lečenja ako se bolest otkrije na vreme.
Tokom iste godine Hepatitis viralis chronica C registrovan je kod 190 osoba (stopa notifikacije od 2,85/100.000 stanovnika), odnosno oko tri osobe na 100.000 stanovnika. U navedenoj godini u Republici Srbiji bilo je pet prijavljenih smrtnih ishoda.
Od početka ove, 2024. godine, ukupno su prijavljena 253 slučaja hepatitisa B i C. Najučestaliji su prijavljeni slučajevi sa dijagnozom Hepatitis viralis chronica C, ukupno 98, a slede prijavljeni slučajevi sa dijagnozom Hepatitis viralis acuta B. Zabeležen je jedan smrtni ishod od početka godine. Odnos polova je 1, 2:1 u korist osoba muškog pola.
U Južnobanatskom okrugu tokom 2023. godine prijavljeno je ukupno 17 slučajeva hepatitisa, što je značajno više u odnosu na 2022. godinu (3). Ovakvo povećanje u broju registovanih obolelih nastalo je kao rezultat testiranja i bolje dijagnostike.
Od svih prijavljenih hepatitisa, Hepatitis viralis chronica C registrovan je kod 12 osoba (4,61/100.000 stanovnika), dok je Hepatits viralis chronica B registrovan kod 4 osobe (1,54/100.000 stanovnika). Od akutnog hepatitisa B tokom posmatranog perioda je obolela jedna osoba (0,38/100.000 stanovnika). U ovoj godini nije zabeležen ni jedan smrtni ishod od hepatitisa.
Izvori:
https://www.batut.org.rs/index.php?content=2861
https://www.who.int/campaigns/world-hepatitis-day/2024