U Kalendaru javnog zdravlja 20. mart – obeležava se kao nacionalni Dan borbe protiv raka dojke.
Rak dojke predstavlja vodeći uzrok obolevanja i umiranja od malignih bolesti u ženskoj populaciji širom sveta. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, u svetu se godišnje registruje skoro 1.700.000 obolelih žena, dok od iste bolesti svake godine umre preko pola miliona njih. I u Srbiji je rak dojke najčešći maligni tumor u ženskoj populaciji.
Prema procenama Međunarodne agencije za istraživanje raka (IARC), kada je u pitanju rizik obolevanja od raka dojke, Srbija se nalazi zajedno sa većinom zemalja zapadnog Balkana u sredini navedene lestvice. Kada je u pitanju umiranje od raka dojke, procene Međunarodne agencije za istraživanje raka iz 2018. godine pokazuju da su žene u Srbiji, odmah posle žena u Crnoj Gori, pod visokim rizikom umiranja od raka dojke u odnosu na druge osobe ženskog pola u Evropi.
Prema poslednjim podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”, u Republici Srbiji je registrovano je 4304 novoobolelih i 1693 umrlih žena od raka dojke, a stopa obolevanja iznosila je 65,0 na 100.000, a stopa umiranja 20,2 na 100.000 žena.
U odnosu na prosečnu registrovanu stopu obolevanja od malignih tumora dojke u Republici Srbiji, viša stopa obolevanja je registrovana u Vojvodini (85,6/100.000), kao i viša stopa umiranja od tumora dojke (21,2,3/100.000) u odnosu na prosečnu registrovanu stopu u Srbiji.
Na osnovu podataka Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Pančevo u Južnom Banatu godišnje od raka dojke oboli 175 žena , a umre između 75 -80 žena. Najveći broj obolelih žena registruje se u uzrastu od 50 – 64 godine, dok se najveći broj umrlih registruje u uzrastu od 60 – 70 godina. Na žalost, slučajevi oboljevanja od raka dojke registruju se i u mlađem uzrastu.
Što se tiče umiranja od malignih tumora dojke, primećuje se blagi porast već u uzrastu od 45. godine, ali najviše stope umiranja su i dalje u uzrastima od 60. do 69. godine života.
Visoke stope obolevanja u uzrastima od 60. do 69. godine prate u istim uzrastima i visoke stope umiranja, što najverovatnije govori o kasnom javljanju žena tog uzrasta, kada je maligna bolest već u uznapredovalom stadijumu, odnosno već su prisutne udaljene metastaze na susednim organima.
Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, pa su dometi primarne prevencije u tom smislu limitirani. Tako se kao dokazano efikasno rešenje za smanjenje stope umiranja od ove bolesti nameće njeno rano otkrivanje, odnosno sekundarna prevencija ili skrining raka dojke.
Prema kriterijumima Nacionalnog programa za rano otkrivanje karcinoma dojke, ukupna ciljna populacija žena u organizovanom skriningu karcinoma dojke u 2018. godini u 35 opština u kojima se sprovodio organizovani skrining radom stacionarnih mamografa, iznosila je 311.718 žena starosti od 50 do 69 godina, a za ciklus od dve godine ciljna populacija iznosi oko 630.000 žena.
Samo u okviru organizovanog skrininga raka dojke u 2018. godini urađeno je oko 36.728 skrining pregleda mamografijom, a u cilju ranog otkrivanja raka dojke. Treći ciklus organizovanog skrininga raka dojke sprovoden je tokom 2017/2018. godine. U trećem ciklusu je pregledano ukupno 93.506 žena i otkriveno je 346 karcinoma. Od početka sprovođenja organizovanog skrininga raka dojke do sada ovim programom i pregledom potpuno zdravih žena, koje nisu imale simptome i znake obolevanja, otkriven je karcinom dojke i patohistološki potvrđen kod 839 žena.
Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti stvara se mogućnost za njegovo efikasno lečenje.
Pravovremenom primenom odgovarajuće savremene terapije i daljim kontinuiranim tretmanom, moguće je očuvati zdravlje i značajno unaprediti kvalitet života obolelih žena.