Prema Kalendaru javnog zdravlja, tokom oktobra meseca obeležava se Međunarodni mesec borbe protiv raka dojke. Ova kampanja se obeležava u mnogim zemljama sveta kako bi se skrenula pažnja na rasprostranjenost ove bolesti, podizanje svesti o značaju prevencije i ranog otkrivanja raka dojke.
Rak dojke je najčešći maligni tumor kod žena kako u svetu tako i u našoj zemlji.
Prema dostupnim podacima u svetu svake godine od raka dojke oboli oko 1670 000 žena, a oko 522 000 žena umre.
U Srbiji se svake godine registruje oko 4150 novootkrivenih slučajeva karcinoma dojke, dok je 1647 žena izgubilo bitku sa ovom bolešću.
Pre podacima Zavoda za javno zdravlje Pančevo u Južnobanatskom okrugu svake godine oko 170 žena oboli i 73 žene umru od ove bolesti.
Tabela 1. Distribucija broja obolelih, stope incidencije, petogodišnji i desetogodišnji prosek registrovanja novoobolelih od raka dojke u Južnobanatskom okrugu u periodu 2011-2015.god
Desetogodišnji prosek (2006-2015) oboleli 171,9 incidencija 114,8
Petogodišnji prosek (2011-2015) oboleli 165 incidencija 11,2
2011 oboleli 151 incidencija 100,8
2012 oboleli 184 incidencija 122,8
2013 oboleli 157 incidencija 104,8
2014 oboleli 170 incidencija 113,5
2015 oboleli 163 incidencija 108,8
Tabela 2. Distribucija broja obolelih i stope incidencije raka dojke po opštinama Južnobanatskog okruga u 2015.godini
Južnobanatski okrug oboleli 163 incidencija 108,8
Pančevo oboleli 88 incidencija 138,8
Vršac oboleli 25 incidencija 92,6
Kovin oboleli 10 incidencija 59,4
Kovačica oboleli 12 incidencija 95,1
Opovo oboleli 6 incidencija 114,2
Bela Crkva oboleli 11 incidencija 125,0
Plandište oboleli 2 incidencija 35,4
Alibunar oboleli 9 incidencija 88,2
Tabela 3. Distribucija broja umrlih, stope mortaliteta, petogodišnji i desetogodišnji prosek broja umrlih od raka dojke u južnobanatskom okrugu u periodu 2010-2015.godine
Desetogodišnji prosek (2005-2014) umrli 73,5 mortalitet 49,1
Petogodišnji prosek (2010-2014) umrli 74,6 mortalitet 49,8
2010 umrli 61 mortalitet 40,1
2011 umrli 79 mortalitet 52,7
2012 umrli 88 mortalitet 58,8
2013 umrli 82 mortalitet 54,7
2014 umrli 63 mortalitet 42,1
2015 umrli 72 mortalitet 48,1
Tabela 4. Distribucija broja umrlih i stope mortaliteta pet najčešćih malignih tumora od kojih su umirale žene po opštinama Južnobanatskog okruga u 2014.godini
Južnobanatski okrug umrli 63 mortalitet 42,1
Pančevo umrli 26 mortalitet 41,0
Vršac umrli 8 mortalitet 29,6
Kovin umrli 5 mortalitet 29,7
Kovačica umrli 7 mortalitet 55,4
Opovo umrli 4 mortalitet 76,1
Bela Crkva umrli 8 mortalitet 90,9
Plandište umrli 2 mortalitet 35,4
Alibunar umrli 3 mortalitet 29,4
Od ukupnog broja novoobolelih žena u svetu od 20 do 30% žena je mlađe od 50 godina, a oko 33% žena su starosti od 50 do 64 godine. Rizik z arak dojke raste sa godinama starosti. Najčešće pominjani rizikofaktori za nastanak ove bolesti su: nasledna predispozicija, rana prva menstruacija, kasna menopauza, nerađanje dece ili rađanje dece u kasnoj životnoj dobi, nedojenje dece, hormonska terapija, nepravilna ishrana, nedovoljna fizička aktivnost, gojaznost, konzumiranje alkohola, duvana ..
Kao rani simptomi i znaci mogu se javiti: čvotići ili zadebljanje, uvlašenje bradavica, naboranost kože, pojava sekreta, promena veličine i oblika dojke, promena boje kože, svrab, crvenilo, otok, toplina, bol koji ne prolazi itd.
Ohrabruje činjenica da ukoliko se karcinom dojke otkrije na vreme u preko 90% slučajeva lečenje ima dobru prognozu. S tim u vezi rano otkrivanje raka dojke u okviru nacionalnih programa skrininga ima izuzetnu važnost. Organizovani skrining raka dojke podrazumeva pozivanje I pregled mamografijom žena ciljne populacije od 50 do 69 godina jednom na svake dve godine. Organizovani skrining raka dojke se kontinuirano sprovodi u ukupno 35 opština na teritoriji Republike srbije, u kojima se mamografsko snimanje obavlja u zdravstvenim ustanovama, a dodatno u 21 opštini, u kojima se snimanje vrši mobilnim mamografom. Trenutno je u toku sprovođenje drugog ciklusa organizovanog skrininga raka dojke na teritoriji republike srbije. Od pošetka sprovođenja programa organizovanog skrininga raka, pozvano je na pregled oko 355 000 žena životne dobi od 50 do 69 godina, a odaziv na mamografiju je bio oko 15% u odnosu na celokupnu ciljnu populaciju, na teritorijama opština gde se ovakav program sprovodi.
Na teritoriji Južnobanatskog okruga organizovani skrining raka dojke se sprovodi u Pančevu od 2014. Tokom organizovanog skrining programa u Pančevu od 2014-2016 god urađeno je 3831 mamografija (15% od planiranog brroja) i otkriveno je 17 karcinoma kod žena koje nisu imale nikakve tegobe.
Tabela 5. Skrining raka dojke u Pančevu u 2014-2016.godini
Planirani broj mamografija 2014-9078, 2015-9078, 2016-9200
Broj pozvanih žena 2014-4463, 2015-6831, 2016-1532
Broj urađenih mamografija 2014-1629, 2015-1227, 2016-975
BIRADS 4 i 5 2014-31, 2015-5, 2016-2
Otkriveni karcinomi 2014-14, 2015-2, 2016-1
Na teritoriji opština gde se program ne sprovodi u obliku organizovanog skrininga raka dojke, odnosno gde se žene ne pozivaju lično, sprovode se preventivni pregledi dojki kod žena kod ginekologa i lekara opšte medicine. Kada doktor pregleda ženu i ako je životne dobi izmežu 50 i 69 godina upućuje je na mamografiju – oportuni skrining koji takođe ima veoma veliki značaj u otkrivanju raka dojke.
Žene koje u svojoj porodičnoj anamnezi imaju bliske rođake sa operisanim rakom dojke (majke, sestre) na ove preglede je potrebno da se javljaju bez ikakvih poziva, radi praćenja i kontrole.
Kada se rak dojke otkrije na vreme, devet od deset žena se može izlečiti.
S tim u vezi veoma je važno da podsetimo:
Svaka žena treba da radi samopregled dojke jednom mesečno (obratiti pažnju na izgled, oblik i veličinu dojki, promene na njima, boju kože, izgled bradavica, pojavu iscedaka ili sličnih promena)
Preventivni klinički pregled i/ili ultrazvuk dojke kod izabranog ginekologa obaviti jedanputa godišnje
Osobe uzrasta 50 do 69 godina obavezno da urade skrining mamografiju jednom u dve godine
Ukoliko ste u porodici imali bliske rođake sa dijagnozom raka dojke važno je na vreme da se konsultujete sa izabranim doktorom u vezi kontrola i praćenja
Rak dojke je izlečiv ukoliko se otkrije na vreme!
Ostavite odgovor