Prema Kalendaru zdravlja, oktobar je posvećen obeležavanju Međunarodnog meseca borbe protiv raka dojke, u kampanji učestvuju mnoge zemlje sveta sa ciljem ukazivanja na rasprostranjenost ove bolesti i podizanje svesti o značaju prevencije i ranog otkrivanja.
Rak dojke je najčešće dijagnostikovan maligni tumor kod žena (čini 24,5% svih novootkrivenih slučajeva raka) i vodeći uzrok smrti od raka kod žena (15,5%), a slede ga rak pluća (13,7%) i rak debelog creva (9,5%) i to najčešći maligi tumor kod žena kako u svetu tako i u našoj zemlji.
Prema dostupnim podacima u svetu svake godine od raka dojke oboli oko 1 700 000 žena, a oko pola miliona žena umre. U Srbiji je 2018. godine od malignih tumora dojke obolela 4561 i umrla je 1691 žena.
Prema procenama Međunarodne agencije za istraživanje raka (IARC), kada je u pitanju rizik obolevanja od raka dojke, Srbija se nalazi zajedno sa većinom zemalja zapadnog Balkana u sredini navedene lestvice. U Srbiji postoji nešto niži rizik obolevanja od raka dojke. Međutim, kada je u pitanju umiranje od raka dojke, procene Međunarodne agencije za istraživanje raka iz 2018. godine pokazuju da su žene u Srbiji, odmah posle žena u Crnoj Gori, pod visokim rizikom umiranja od raka dojke u odnosu na druge osobe ženskog pola u Evropi.
Rak dojke u Južnobanatskom okrugu
Na osnovu podataka Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Pančevo, rak dojke se nalazi na prvom mestu po broju obolelih i umrlih od svih malignih bolesti kod žena u Južnobanatskom okrugu.
U 2020. godini, rak dojke se nalazio na prvom mestu i činio je 22,6% od ukupnog broja novoobolelih od svih vrsta raka kod žena. U našem okrugu u poslednjih pet godina najveći broj obolelih registrovan je u uzrastu 55-64. godine, međutim bolest je prijavljena i kod mladih osoba, već u uzrastu oko 30 godine života.
| Lokaliz. | Desetogod. prosek (2010-2019) | Petogodišnji prosek (2015-2019) | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020* | |
| Dojka | oboleli | 169.2 | 174.8 | 175 | 177 | 185 | 163 | 125 |
| Inc | 117,5 | 122,4 | 121.5 | 123.9 | 130,4 | 113,2 | 88,7 |
* Prijave novoobolelih za 2020.god se još uvek dostavljaju ZJZ Pančevo
| JBO | Pančevo | Vršac | Kovin | Kovačica | Opovo | B. Crkva | Plandište | Alibunar | ||
| Dojka | obol | 125 | 72 | 15 | 11 | 11 | 3 | 5 | 3 | 5 |
| Inc | 88,7 | 117,4 | 59,2 | 71,2 | 92,8 | 62,3 | 62,6 | 59,9 | 54,7 |
Rak dojke se godinama nalazio se na prvom mestu po broju umrlih od svih lokalizacija raka kod žena. U 2019. godini rak dojke se našao na drugom mestu odmah iza raka pluća sa učešćem 16%. U 2019. godini registrovano je 22,1% manje umrlih nego u 2018. godini, 20% manje nego na petogodišnjem i 19,7% manje nego na desetogodišnjem proseku umrlih. Najveći broj umrlih beleži se u uzrastu 55-69 godina, a najranije registrovani smrtni ishod bio je kod osobe stare 30 godina.
| Lokaliz. | Desetogod. Prosek (2010-2019) | Petogodišnji prosek (2015-2019) | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020* | |
| Dojka | umrli | 74,8 | 75 | 75 | 80 | 77 | 60 | 74 |
| Mt | 51,9 | 52,5 | 52,1 | 56,0 | 54,3 | 42,6 | 52,5 |
*Izvor podataka-samo Baze umrlih ZJZ Pančevo, dopuna podacima Republičkog zavoda za statistiku se očekuje krajem 2020.god
| Lokaliz. | JBO | Pančevo | Vršac | Kovin | Kovačica | Opovo | B. Crkva | Plandište | Alibunar | |
| Dojka | umrli | 60 | 30 | 11 | 4 | 3 | 2 | 6 | 1 | 3 |
| Mt | 42,6 | 48,9 | 43,4 | 25,9 | 25,3 | 41,5 | 75,2 | 19,9 | 32,8 |
U našoj zemlji beleže se visoke stope obolevanja u uzrastima od 60. do 69. godine, koje u istim uzrastima prate i visoke stope umiranja, što najverovatnije govori o kasnom javljanju žena tog uzrasta, kada je maligna bolest već u uznapredovalom stadijumu, odnosno već su prisutne udaljene metastaze na susednim organima.
Rizik za rak dojke raste sa godinama starosti, ali nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka. Češće se javlja kod žena koje:
- imaju najbliže srodnice (majka, sestra, tetka, baka) obolele od ove bolesti;
- su prvu menstruaciju dobile pre 12. godine, i poslednju imale posle 50. godine;
- nisu rađale ili su imale prvi porođaj posle 30. godine života;
- duže vreme koriste hormonsku terapiju;
- su gojaznije i fizički neaktivne.
Dokazano efikasno rešenje za smanjenje stope umiranja od ove bolesti je njeno rano otkrivanje, odnosno sekundarna prevencija ili skrining raka dojke. Ohrabruje činjenica da ukoliko se karcinom dojke otkrije na vreme u 80-90% slučajeva lečenje ima dobru prognozu. Sa tim u vezi rano otkrivanje raka dojke u ima izuzetnu važnost. U Južnobanatskom okrugu organizovani skrining raka dojke sprovodi se u Pančevu od 2014. godine.
Pored svega navedenog veoma je VAŽNO da podsetimo:
- Da svaka žena treba da radi samopregled dojke jednom mesečno. Važno je obratiti pažnju na oblik, izgled i veličinu dojki, promene na njima – čvorići ili zadebljanje, uvlačenje bradavica, boju kože – crvenilo, otok, toplina, naboranost kože, pojavu iscedaka, bol koji ne prolazi ili sličnih promena
- Da se preventivni klinički pregled uradi jednom godišnje i/ili ultrazvuk dojke po preporuci lekara.
- Ukoliko ste u porodici imali bliske rođake sa dijagnozom raka dojke, važno je da se na vreme konsultujete sa izabranim doktorom u vezi kontrola i praćenja.
- Da žene uzrasta 50-69 godina obavezno urade mamografiju jednom u dve godine.
Korisni link: http://www.skriningsrbija.rs/
Ostavite odgovor