NACIONALNI DAN BORBE PROTIV RAKA DOJKE

Među značajnim datumima Kalendara javnog zdravlja je 20. mart – Nacionalni dan borbe protiv raka dojke, čijim se obeležavanjem podstiče još veća pažnja javnosti na rasprostranjenost ove maligne bolesti i na značaj unapređenja informisanosti žena o važnosti preventivnih pregleda i njenom ranom otkrivanju.

Rak dojke predstavlja vodeći uzrok obolevanja i umiranja od malignih bolesti u ženskoj populaciji širom sveta. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, u svetu se godišnje registruje skoro 1.700.000 obolelih žena, dok od iste bolesti svake godine umre preko pola miliona njih. I u Srbiji je rak dojke najčešći maligni tumor u ženskoj populaciji.

Prema procenama Međunarodne agencije za istraživanje raka (IARC), kada je u pitanju rizik obolevanja od raka dojke, Srbija se nalazi zajedno sa većinom zemalja zapadnog Balkana u sredini navedene lestvice. U Srbiji postoji nešto niži rizik obolevanja od raka dojke. Međutim, kada je u pitanju umiranje od raka dojke, procene Međunarodne agencije za istraživanje raka iz 2018. godine pokazuju da su žene u Srbiji, odmah posle žena u Crnoj Gori, pod visokim rizikom umiranja od raka dojke u odnosu na druge osobe ženskog pola u Evropi.

Rak dojke je najčešće dijagnostikovan maligni tumor kod žena (čini 24,5% svih novootkrivenih slučajeva raka).

Prema poslednjim podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr  Milan  Jovanović Batut”,  u  Republici Srbiji je registrovano je 4561 novoobolelih i 1691 umrla žena od raka dojke. Stopa obolevanja od raka dojke kod žena u Republici Srbiji iznosila je 72,1 na 100.000, a stopa umiranja 20 na 100.000 žena.

U odnosu na prosečnu registrovanu stopu obolevanja od malignih tumora dojke u Republici Srbiji, viša stopa obolevanja je registrovana u Vojvodini (85,6/100.000).

Takođe, nešto viša stopa umiranja od tumora dojke je registrovana takođe u Vojvodini (21,2,3/100.000) u odnosu na prosečnu registrovanu stopu u Srbiji. Istovremeno, kada govorimo o stopama umiranja, u osam okruga su registrovane više stope od prosečne zabeležene u Republici Srbiji. Najviše stope su registrovane u Južnobačkom okrugu (23,1/100.000), ali i u Gradu Beogradu (22,6/100.000).

Rak dojke je najčešći maligni tumor u ženskoj populaciji i u Južnobanatskom okrugu. Od ove bolesti u našem okrugu godišnje oboli oko 175 i umre 75 žena. U 2019.godini, rak dojke se nalazio na prvom mestu i činio je 17,2% od ukupnog broja novoobolelih i 16% od ukupnog broja umrlih od svih vrsta raka kod žena. U poslednjih pet godina, najviše obolelih u našem okrugu registrovano je u uzrastu od 55. do 64. godine, dok je najranije dijagnostikovani rak dojke bio u uzrastu 20. do 29. godine.

TABELA-podaci za Južnobanatski okrug

Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, pa su dometi primarne prevencije u tom smislu limitirani.

Imajući tu vrstu ograničenja u vidu, kao dokazano efikasno rešenje za smanjenje stope umiranja od ove bolesti nameće se njeno rano otkrivanje, odnosno sekundarna prevencija ili skrining raka dojke. Prateći preporuke Svetske zdravstvene organizacije i iskustva Evropskih zemalja u sprovođenju populacionih skrining programa, u Republici Srbiji je u decembru 2012. godine započet program organizovanog skrininga raka dojke koji ima za cilj smanjenje smrtnosti i unapređenje kvaliteta života žena obolelih od ove bolesti.

Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti stvara se mogućnost za njegovo efikasno lečenje.

Pravovremenom primenom odgovarajuće savremene terapije i daljim kontinuiranim tretmanom, moguće je očuvati zdravlje i značajno unaprediti kvalitet života obolelih žena.

O skriningu raka dojke:  https://www.skriningsrbija.rs/srl/skrining-raka-dojke/