Tema kampanje je: „Bolje preživljavanje je dostižno“. Trogodišnja kampanja (2021-2023.) koristi univerzalnu sliku šarenih otisaka dečijih ruku da predstavi stope preživljavanja dece obolele od raka na nacionalnom, regionalnom i međunarodnom nivou.
Ključne činjenice o raku u detinjstvu
- Rak je vodeći uzrok smrti kod dece i adolescenata širom sveta. Kod približno 400.000 dece starosti od 0 do 19 godina, svake godine, širom sveta se dijagnostikuje rak.
- Najčešće kategorije karcinoma kod dece uključuju rak krvi (leukemija i limfom), tumore mozga i čvrste tumore, poput neuroblastoma i Vilmsovog tumora.
- U visoko-razvijenim zemljama više od 80% dece obolele od raka preživljava, ali u mnogim zemljama sa niskim i srednjim prihodima preživljava samo oko 20%.
- Čak i u visoko-razvijenim zemljama, rak deteta predstavlja vodeći uzrok smrti dece i dugotrajnog morbiditeta kod preživelih.
- Poreklo raka kod dece je uglavnom nepoznato, nije povezano sa načinom života i ne može se sprečiti ili rano otkriti skriningom.
- Poboljšanje ishoda kod dece obolele od raka zahteva ranu i tačnu dijagnozu, praćenu efikasnim lečenjem.
- Većina karcinoma u detinjstvu može se izlečiti kombinacijom hemoterapije i drugih tretmana, uključujući hirurgiju i radioterapiju. Lečenje raka kod dece može biti isplativo u svim zemljama, bez obzira na razvijenost.
- Smrti koje se mogu izbeći od karcinoma u detinjstvu u slabo- i srednje- razvijenim zemljama nastaju usled nedostatka dijagnoze, pogrešne dijagnoze ili zakasnele dijagnoze, prepreka u pristupu nezi, napuštanja lečenja, smrti od toksičnosti i veće stope recidiva (bolest se ponavlja).
- U okruženjima sa višim prihodima, nedostatak terapijskih inovacija ključna je prepreka i razlog za stagniranje preživljavanja u teško lečivim malignim bolestima.
- Sistemi podataka o raku kod dece, poput registara pacijenata, zajedno sa održivim ulaganjima u zdravstvene sisteme i infrastrukturu za blagovremenu dijagnozu i lečenje, potrebni su za kontinuirano unapređenje kvaliteta nege i za informisanje o političkim odlukama.
Podizanje svesti i uklanjanje predrasuda o preživljavanju raka kod dece*
*Razvijeno u saradnji sa Childhood Cancer International 2015. godine i izmenjeno zajedno sa Međunarodnim društvom za pedijatrijsku onkologiju 2020. godine
| Predrasuda (briga) | Činjenica |
| Zaraznost | Rak kod dece nije zarazan. Bezbedno je igrati se, družiti se i komunicirati sa decom koja imaju ili su preživela rak. |
| Plodnost | Neki preživeli mogu imati problema sa plodnošću i reproduktivnim pitanjima, u zavisnosti od njihove specifične dijagnoze i lečenja, ali to nije prisutno kod većine preživelih. |
| Životni vek | Studije su pokazale da deca lečena od karcinoma imaju rizik od dugoročnih neželjenih efekata svog lečenja; međutim, kraći životni vek zavisi od vremena početne dijagnoze karcinoma i adekvatnosti lečenja. |
| Školsko postignuće | Neki koji su preživeli rak u detinjstvu imaju kognitivne poteškoće i smetnje u učenju zbog svog specifičnog karcinoma i lečenja, ali to nije prisutno kod svih. Većina preživelih su osobe sa visokim postignućima, koje vrlo dobro prolaze u svom obrazovanju i karijeri. |
| Socijalizacija | Tokom lečenja, većina dece i adolescenata sa rakom odvojena je od vršnjaka i nije u mogućnosti da se redovno školuje i da se bavi drugim aktivnostima. Međutim, brojna istraživanja su pokazala da, kao rezultat izazova sa kojima su se suočili i svojih iskustava, ova deca i adolescenti imaju tendenciju da se bolje nose sa problemima od svojih vršnjaka i povećavaju otpornost. U zemljama sa programima psihosocijalne podrške deci oboleloj od raka, u kojima postoje i nevladine organizacije sa programima i uslugama koje stvaraju podsticajno i negujuće okruženje za ovu decu, adolescente i porodice – ishodi socijalizacije su prilično dobri. |
| Posle lečenja | Neprekidna nega i dalje ostaje važna za preživele zbog većeg rizika od sekundarnih karcinoma ili hroničnih zdravstvenih stanja povezanih sa lečenjem raka. Budnost i redovno nadgledanje su presudni za ranu identifikaciju i podršku za bilo koji zdravstveni izazov ili posledicu. |
| Budućnost | Većina dece koja su preživela rak vraća se normalnom školskom životu i aktivnostima nakon lečenja i efikasno se integriše sa porodicom, prijateljima i zajednicama. U drugim slučajevima, preživeli i njihove porodice prilagođavaju se i menjaju svoj način života kako bi postigli „novu normalnost“. |
| Stigma | U većini zemalja se dive deci koja su preživela rak i na njih se gleda kao na heroje i borce koji su hrabro pobedili rak. Oni koji su preživeli rak u detinjstvu živi su dokaz i svedoče da je rak u detinjstvu izlečiv. Oni su najbolji ambasadori koji unose nadu, motivišu i nadahnjuju nove pacijente i njihove porodice, kao i ostale preživele. |
| Dijagnoza | Deca i adolescenti moraju biti informisani o svom raku. Informacije, primerene uzrastu, mogu se dati kako bi se pacijentu pomoglo da razume svoje stanje i tretman koji će dobiti. Ovo je posebno ključno za tinejdžere i mlade koji treba da se osećaju osnaženima i zaduženima za svoje zdravlje i dobrobit. |
Podaci za Južnobanatski okrug
Na osnovu podataka Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Pančevo, u periodu 2017- 2021. godine u Južnom Banatu je svake godine 1-5 dece uzrasta 0-19 godina oboljevalo (prosek 3,2 dece) i 1-2 umiralo (prosek 1,2 dece) od malignih bolesti, što je 2,5 puta manje obolelih nego u prethodnom petogodišnjem periodu (2012-2016.), kada je prosečno registrovano 8,2 novoobolelih i 2,2 smrtna ishoda godišnje.
Tokom 2021. godine prijavljen je 1 oboleli i 1 smrtni ishod od ove grupe bolesti kod dece u uzrastu 0-19 godina.
Najčešći maligni tumori kod dece u našem okrugu su akutne leukemije i linfomi, zatim maligne bolesti lokalizovane na mozgu, kostima, mekim tkivima, bubrezima, gonadama i koži.
U poslednjih pet godina, umiranje od malignih bolesti kod dece najčešće je registrovano u uzrastu 15-19 godina sa učešćem od 42,9%, u uzrastu 5-9 godina sa učešćem od 28,6% i uzrastima 0-4 i 10-14 goidna sa po 13,3%.
Korisni linkovi:
http://izjzv.org.rs/?lng=lat&cir=0&link=3-15-3524
https://internationalchildhoodcancerday.org/
Ostavite odgovor