Povodom obeležavanja marta meseca kao meseca borbe protiv raka,
Zavod za javno zdravlja Pančevo u saradnji sa Domom zdravlja Pančevoorganizovao je 16.03.2016. u maloj sali Gradske uprave tribinu : “Prevencija i rano otkrivanje malignih bolesti” .
Prezentovano je 5 tema i u okviru njih brojne informacije od značaja za građane. Ovom prilikom ukratko:
Obolevanje i umiranje od malignih bolesti u Južnobanatskom okrugu od 2010-2015.godine
dr Tanja Todorović, spec.epidemiologije Zavod za javno zdravlja Pančevo
Posle bolesti srca i krvnih sudova, maligni tumori predstavljaju najčešći uzrok obolevanja i umiranja ljudi u većini zemalja u razvoju, pa i u Srbiji. Svake godine u Republici Srbiji se dijagnostikuje oko 36.000 novih slučajeva malignih bolesti, a godišnje od raka u Republici Srbiji umre više od 20.000 ljudi. Na osnovu ovih podataka, Srbija se svrstava među zemlje sa srednjim rizikom obolevanja i umiranja od malignih bolesti u Evropi. Uprkos tome, u Srbiji se beleži relativno visoka stopa obolevanja i umiranja od malignih bolesti, kao i visoka učestalost faktora rizika. Muškarci u našoj sredini najviše su obolevali od raka pluća, kolona i rektuma i prostate. Kod žena maligni proces je najčešće bio lokalizovan na dojci, kolonu i rektumu, plućima i grliću materice. U Južnobanatskom okrugugodišnje 1350 osoba oboli i 930 umire od malignih bolesti,od togasamo uPančevu 550-650 osoba oboli i oko 370-400 umre od malignih bolesti.
“Prevencija i rano otkrivanje malignih bolesti, sa posebnim osvrtom na karcinom dojke”
prim dr Ljiljana Lazić, Zavod za javno zdravlja Pančevo
Ukoliko se maligne bolesti otkriju na vreme u preko 85% slučajeva imaju dobru prognozu. Prevencija malignih bolesti može biti primarna i sekundarna. Primarna prevencija jeste sprečavanje ili smanjenje svih rizikofaktora koji mogu da dovedu do bolesti (prevencija pušenja, pravilna ishrana, fizička aktivnost, redukovanje korišćenja alkohola, rađanje dece posebno pre 30 godine, dojenje dece, izbegavanje prekomerne upotrebe hormonske terapije, izbegavanje izlaganja UV zračenju). Sekundarna prevencijajeste postupak koji ima za ciljotkrivanje bolesti u ranoj fazi,uspešnolečenje, podizanje kvaliteta života obolelih od raka, do potpunog izlečenja (samopregledi-otkrivanje ranih simptoma ili znaka bolesti, redovni preventivni pregledi, skrining testovi ). Nacionalni programi ranog otkrivanja raka su:Skrining karcinoma dojke-mamografija, Skrining karcinoma grlića materice- PAPA test, Skrining karcinoma debelog creva- FOBT-test.
Primarnu prevencijuraka dojke čini rađanje dece pre 30 godine, dojenje decei kontrolisana hormonska terapija. Neophodno je kontinuirano raditi na podizanju svesti o značaju ranog otkrivanja karcinoma, uticati da građane da idu na redovne preventivne preglede i raditi na motivaciji osoba da se odazovu pozivu svog doma zdravlja na skrining i u ovome je od izuzetnog značaja i uloga medija.
“Prevencija i rano otkrivanje karcinoma debelog creva-iskustva Doma zdravlja Pančevo”
dr Danijela Mutavdžić, Dom zdravlja Pančevo
Drugi najčešći maligni tumor u oboljevanju i umiranjuje karcinom debelog creva. U Srbiji od ove bolesti svake godine oboli oko 4500, a umre više od 3000 ljudi. Vreme prelaska dobroćudne u zloćudnu promenu meri se godinama. Blagovremenim otkrivanjem i uklanjanjempolipa pre nego što se u njima pojave zloćudnepromene, sprečavamo nastanak raka. Faktori rizika su ishrana bogata crvenim mesom i životinjskim mastima, pušenje, alkohol, gojaznost i slaba fizička aktivnost.Od raka debelog creva može da oboli svako, ali se on najčešće javlja kod ljudi preko 50 godina starosti u oba pola. Problem jeste i činjenica da se oboleli obično javljaju lekaru u kasnim fazama bolesti kada je lečenje daleko teže. Rano otkrivanje raka debelog crevapodrazumeva testiranje zdravih osoba, bezprisutnih simptoma i znakova bolesti, u ciljuotkrivanja promena – najčešće polipa, kojeprethode nastanku raka ili raka u ranoj fazi Najčešće korišćena metoda je testiranjeuzorka stolice (hemokult test) na prisustvo krvi koja je nevidljiva golim okom, a koja je često prvi znak postojanja polipa ili raka u debelom crevu. U Domu zdravlja Pančevo od 2013.god, se sprovodi skrining kolorektalnog karcinoma. U 2015.godini na skrining je pozvano 12728 građana, urađeno je 3006 hemokult testova, pozitivnih nalaza bilo je194, od toga karcinoma 8.
“Ishrana i maligne bolesti”
prim dr Radmila Jovanović, Zavod za javno zdravlja Pančevo
Ishrana i stil života su faktori rizika za nastanak hroničnih masovnih nezaraznih bolesti koje čine oko 65–75 % ukupnog mortaliteta . Od ishrane zavisi: zdravlje, radna sposobnost, reproduktivna sposobnost, dužina i kvalitet života. Optimalna fizička aktivnost, optimalna telesna težina i adekvatna ishrana mogu dodati 9,6 % godina života, ali isto tako i neadekvatna ishrana, gojaznost i sedeći način života moguoduzeti 9,6 % godine života čoveka. Ne postoji prava dijeta za suzbijanje, a još manje za lečenje malignih oboljenja. Ishrana i ishranjenost onkoloških bolesnikasu značajne za tok bolesti jer mogu popraviti opšte stanje, snagu, samopouzdanje bolesnika, kvalitet života. Kod oko 50% obolelih od malignih bolesti (u zavisnosti od vrste tumora)javljaju se različiti problemi u vezi ishrane,bilo kao direktna posledica rasta tumora, bilo kao prateći efekti lečenja. Brojni sastojci hrane imaju zaštitnu ulogu u organizmu (napr selen, vitamini A, C, E , oksidansi) nasuprot štetnim slobodnim radikalima koji u telu nastaju kao posledica stalnih prekomernih ili naglih ekstremno loših životnih navika kao što su konzumiranje masnoća životinjskog porekla, neumerene količine biljnih ulja, suhomesnatih proizvoda, pečene i pohovane hrane, hrane pripremljene na žaru, mnogo vina, piva, žestokih alkoholnih pića. Problem su i prisutni ostaci pesticida, insekticida i veštačkih đubriva u hrani, ali i pušenje, vazduh zagađen izduvnim gasovima, smogom; lekovi koji se koriste u hemoterapiji tumora, ultravioletni zraci iz sunca i solarijuma, rendgenska ili radioaktivna jonizujuća zračenja; sedeći način života, gojaznost, psihički stresovi ili depresivno nezadovoljstvo zbog stalne životne trke za uspehom; Da biste sačuvali zdravlje poštujte principe pravilne ishrane i budite fizički aktivni – priuštite sebi najmanje 1h šetnje dnevno i vežbanja 1 sat nedeljno.
“Uloga udruženja žena u prevenciji i ranom otkrivanju raka dojke”
Jasmina Lukić, Udruženje žena obolelih i lečenih od raka dojke “Budimo zajedno”
POŠTOVANI SUGRAĐANI,
REDOVNO KONTROLIŠITE SVOJE ZDRAVLjE
I ODAZOVITE SE POZIVU NA SKRINING
Ostavite odgovor