Šta je Groznica Zapadnog Nila? – Groznica Zapadnog Nila (GZN) je  virusno oboljenje koje se prenosi ubodom zaraženog komarca. Uzročnik je virus groznice Zapadnog Nila, koji je prvi put izolovan i identifikovan u oblasti Zapadni Nil u Ugandi 1937. godine. Virus može da zarazi ljude, ptice, komarce, konje i druge sisare.

Rasprostranjenost – Groznica Zapadnog Nila javlja se širom sveta. Epidemije ovog oboljenja registruju se u humanoj populaciji, među pticama i konjima u Americi, Africi, Evropi, Rusiji, na Srednjem Istoku, Indiji, delovima Azije, Australiji i u oblasti Mediterana.Na Evropskom kontinentu ovo oboljenje je prisutno još od 60-ih godina prošlog veka, ali je prva epidemija među ljudima zabeležena u Bukureštu, Rumunija, 1996. godine. Od tada se slučajevi obolevanja ljudi i konja registruju u Češkoj Francuskoj, Italiji, Mađarskoj, Rumuniji, Španiji i Portugaliji. Tokom 2010. godine ekološki faktori u Centralnoj Evropi i zemljama Mediterana su pogodovali transmisiji virusa Zapadnog Nila na ljude, tako da je u oblasti centralne Makedonije u severnom delu. Grčke prvi put registrovana epidemija ovog oboljenja u humanoj populaciji. Danas je ovo oboljenje značajan javnozdravstveni problem kako u EU i zemljama u okruženju,  tako i u Srbiji  i u Južnobanatskom okrugu.

Rezervoar zaraze su mnoge vrste divljih i domaćih ptica. Na aktivnost virusa utiču brojni faktori, a najznačajniji su klimatske promene, rasprostranjenost komaraca, populacija ptica.

Put prenošenja je ubod zaraženog komarca.

Period inkubacije od momenta uboda zaraženog komarca do pojave simptoma  Groznice Zapadnog Nila (GZN) iznosi od 3 do 14 dana.

Klinička slika – Kod oko 80% inficiranih osoba bolest protiče asimptomatski, oko 20% ima blagu kliničku sliku u vidu groznice, glavobolje, mučnine, povraćanja, otoka limfnih žlezda ili osipa na koži, a kod jednog od 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike, odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti. Faktori rizika za pojavu težeg, neuroinvazivnog oblika bolesti su starost preko 50 godina, hronična oboljenja kod pacijenta, imunosupresija, dijabetes i oboljenja kardiovaskularnog sistema.

Infekcija dovodi do stvaranja imuniteta.

Lečenje – Nema specifične terapije niti vakcine protiv Groznice Zapadnog Nila. Bolest se obično završava potpunim oporavkom nakon nekoliko nedelja i meseci. U slučaju teže kliničke slike, oboleli se hospitalizuju.

Epidemiološka situacija u Južnobanatskom okrugu – Prvi put se težak, neuroinvazivni oblik ovog oboljenja na teritoriji Južnobanatskog okruga registruje 2012. godine sa 8 obolelih i dve umrle osobe, da bi već 2013. godine bila prijavljena epidemija Groznice zapadnog Nila sa 47 obolelih i četiri smrtna ishoda. Od 2014. do 2017. godine dolazi do pada broja obolelih od teških neuroinvazivnih formi sa po jednim smrtnim ishodom 2015. i 2016. godine. Ponovni skok obolelih beležimo 2018. godine sa prijavljenih 63 i 10 smrtnih ishoda koji se mogu pvezati sa oboljevanjem od Groznice zapadnog Nila. Sledi pad 2019. godine kada je prijavljeno 5 obolelih , dok 2020. nadzor nije sprovođen zbog Kovid – 19 pandemije. Tokom 2021. obolele su dve osobe.

Distribucija broja obolelih i umrlih od Groznice Zapadnog Nila u Južnobanatskom okrugu od 2012-2021. godine

Preventivne mere za sprečavanje nastanka oboljenja GZN – Najefikasniji način prevencije bolesti izazvane virusom Zapadnog Nila je sprečiti ubod zaraženog komarca.

  1. Sistematsko i organizovanao zaprašivanje komaraca.
  2. Redukcija broja komaraca na otvorenom – isušivanjem izvora stajaće vode i eliminisanjem mesta na koja se sklanjaju komarci i na kojima polažu jaja. Najmanje jednom nedeljno treba isprazniti vodu iz saksija za cveće, posuda za hranu i vodu za kućne ljubimce, kanti, buradi i limenki, ukloniti odbačene gume i druge predmete koji mogu da prikupljaju vodu.
  3. Redukcija broja komaraca u zatvorenom prostoru – preporučuje se upotreba zaštitnih mreža ili komarnika na vratima i prozorima, tako da komarci ne mogu da prodru u zatvoren prostor.
  4. Mere lične zaštite – većina komaraca je aktivna u zoru i sumrak, pa treba izbegavati boravak van kuće u ovom periodu ukoliko je to moguće. Potrebno je koristiti repelente tokom boravka na otvorenom, uz istovremeno nošenje odeće sa dugim rukavima i nogavicama.

Počev od  2012. godine do ove 2022. godine u okviru projekta koji Zavod za biocide i medicinsku ekologiju Beograd realizuje u saradnji sa Ministarstvom zdravlja sprovodi se uzorkovanje odraslih formi komaraca na teritoriji opštine Pančevo na virus GZN. Ispitivanjem uzoraka komaraca vrste Culex pipiens od 01.06. do 16.06.2022. godine, primenom RT-PCR metode, utvrđeno je prisustvo genoma virusa Groznice zapadnog Nila na četiri lokacije u Pančevu i to: Vojlovica, Rit ispod mosta, Kudeljarski nasip-Roda, Karaula -Kasarna.

Do 05.07.2022. godine, na teritoriji Južnobanatskog okruga nije registrovan ni jedan slučaj oboljevanja kod ljudi.

Ostavite odgovor