Mr sci med. Dr Slađana Tomić; specijalista epidemiologije
Groznica Zapadnog Nila (GZN) je arbovirusna infekcija, koju prenose komarci – vektor iz roda Culex, vrste Culex pipiens tzv. kućni komarac, koji je rasprostranjen i na teritoriji naše zemlje, a primarni rezervoar zaraze su ptice. Značajan je javnozdravstveni problem, kako u EU i zemljama u okruženju, tako i u Srbiji pa i u JBO. Na aktivnost virusa utiču brojni faktori, kao što su klimatske promene, rasprostranjenost komaraca, populacija ptica itd.
Put prenošenja je ubod zaraženog komarca.
Simptomi Groznica Zapadnog Nila (GZN) nastaju od 2 do 14 dana nakon uboda zaraženog komarca. Kod oko 80% inficiranih osoba bolest protiče asimptomatski, oko 20% ima blagu kliničku sliku u vidu groznice, glavobolje, mučnine, povraćanja, otoka limfnih žlezda ili osipa na koži, a kod jednog od 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike, odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti. Faktori rizika za pojavu težeg, neuroinvazivnog oblika bolesti su starost, hronična oboljenja kod pacijenta, imunosupresija, dijabetes i oboljenja kardiovaskularnog sistema, a smrtnost je češća kod starijih osoba, naročito kod osoba iznad 75 godina.
U 2012. godini, sa teritorije Južnobanatskog okruga, Zavodu za javno zdravlje Pančevo prvi put je prijavljeno obolenje izazvano virusom GZN u humanoj populaciji i to osam obolelih od GZN i dva smrtna ishoda. U 2013. godini GZN je potvrđena kod 47 pacijenata sa četiri smrtna ishoda, kada je nakon epidemiološkog istraživanja na teritoriji Južnobanatskog okruga prijavljena epidemija Groznice Zapadnog Nila; 2014. godine bilo je 14 prijavljenih obolelih i jedan sa smrtnim ishodom; 2015. godina- 6 prijava jedan smrtni ishod i dalja distribucija po godinama i opštinama do 2023. godine prikazana je tabelarno:
Tabela 1. Distribucija obolelih i umrlih od GZN po opštinama Južnobanatskog okruga u 2016. godini
| Opština | Pančevo | Vršac | Alibunar | Kovin | Kovačica | Opovo | Plandište | B.Crkva | Ukupno |
| Obolelo | 5 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 6 |
| Umrlo | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
Tabela 2. Distribucija obolelih i umrlih od GZN po opštinama Južnobanatskog okruga u 2017. godini
| Opština | Pančevo | Vršac | Alibunar | Kovin | Kovačica | Opovo | Plandište | B.Crkva | Ukupno |
| Obolelo | 3 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 |
| Umrlo | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Tabela 3. Distribucija obolelih i umrlih od GZN po opštinama Južnobanatskog okruga u 2018. godini
| Opština | Pančevo | Vršac | Alibunar | Kovin | Kovačica | Opovo | Plandište | B.Crkva | Ukupno |
| Obolelo | 33 | 3 | 7 | 12 | 5 | 2 | 0 | 1 | 63 |
| Umrlo | 4 | 2 | 0 | 1 | 2 | 0 | 0 | 1 | 10 |
Tabela 4. Distribucija obolelih i umrlih od GZN po opštinama Južnobanatskog okruga u 2019. godini
| Opština | Pančevo | Vršac | Alibunar | Kovin | Kovačica | Opovo | Plandište | B.Crkva | Ukupno |
| Obolelo | 2 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 |
| Umrlo | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Tabela 5. Distribucija obolelih i umrlih od GZN po opštinama Južnobanatskog okruga u 2020. godini
| Opština | Pančevo | Vršac | Alibunar | Kovin | Kovačica | Opovo | Plandište | B.Crkva | Ukupno |
| Obolelo | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Umrlo | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Tabela 6. Distribucija obolelih i umrlih od GZN po opštinama Južnobanatskog okruga u 2021. godini
| Opština | Pančevo | Vršac | Alibunar | Kovin | Kovačica | Opovo | Plandište | B.Crkva | Ukupno |
| Obolelo | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 2 |
| Umrlo | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Tabela 7. Distribucija obolelih i umrlih od GZN po opštinama Južnobanatskog okruga u 2022.godini
| Opština | Pančevo | Vršac | Alibunar | Kovin | Kovačica | Opovo | Plandište | B.Crkva | Ukupno |
| Obolelo | 18 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 22 |
| Umrlo | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 2 |
Tabela 8. Distribucija obolelih i umrlih od GZN po opštinama Južnobanatskog okruga u 2023. godini
| Opština | Pančevo | Vršac | Alibunar | Kovin | Kovačica | Opovo | Plandište | B.Crkva | Ukupno |
| Obolelo | 4 | 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 6 |
| Umrlo | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Do 18.07.2024. od strane infektologa Infektivnog odeljenja OB Pančevo i OB Vršac prijavljene su dve sumnje na GZN koja su odbačene.
Preventivne mere za sprečavanje nastanka oboljenja GZN su:
- Sistematsko i organizovano zaprašivanje komaraca.
- Redukcija broja komaraca na otvorenom – Isušivanjem izvora stajaće vode i eliminisanjem mesta na koja se sklanjaju komarci i na kojima polažu jaja. Najmanje jednom nedeljno treba isprazniti vodu iz saksija za cveće, posuda za hranu i vodu za kućne ljubimce, kanti, buradi i limenki, ukloniti odbačene gume i druge predmete koji mogu da prikupljaju vodu.
- Redukcija broja komaraca u zatvorenom prostoru – Preporučuje se upotreba zaštitnih mreža ili komarnika na vratima i prozorima, po mogućnosti boraviti u klimatizovanim prostorijama.
- Mere lične zaštite – Većina komaraca je aktivna u zoru i sumrak, pa treba izbegavati boravak van kuće u ovom periodu ukoliko je to moguće. Potrebno je koristiti repelente tokom boravka na otvorenom, uz istovremeno nošenje komotne svetle odeće – dugih rukava i nogavica.