Ove godine obeležava se šesnaesta po redu nedelja imunizacije u Evropskom regionu Svetske zdravstvene organizacije, u doba pandemije COVID-19 pod sloganom „Vakcine nas zbližavaju”..
Centar za prevenciju i kontrolu bolesti Zavoda za javno zdravlje Pančevo, zajedno sa koordinatorima imunizacije i saradnicima mreže osam Domova zdravlja, dve opšte bolnice, tri specijalne bolnice, kao i tokom svih ovih godina realizovaće timsku aktivnost – revizijom vakcinalnih kartona, pružanjem stručnometodološke pomoći svim učesnicima u izvođenju imunizacije i izgrađenim porukama o imunizaciji ka medijima, zdravstvenim radnicima, donosiocima odluka i opštoj populaciji, doprinoseći usvajanju znanja i izgradnji pozitivnih stavova ka imunizaciji.
Vakcinacija se vidi kao izvesno rešenje u zaustavljanju pandemije pod uslovom da dovoljna količina vakcina bude ravnomerno dostupna na globalnom nivou. Fokus je na globalnoj solidarnosti i porastu poverenja u vakcine i vakcinaciju protiv COVID-19.
I u ovim uslovima, održavanje kontinuiteta u sprovođenju nacionalnih programa imunizacije ima prioritet koji ni na koji način ne sme biti ugrožen.
Posebnu pažnju treba obratiti na rizične grupe kada su u pitanju pojedine bolesti koje se mogu sprečiti vakcinacijom (grip, pneumokokna bolest, infekcija izazvana respiratornim sincicijelnim virusom…). Imunizacija je jedna od najuspešnijih javnozdravstvenih inicijativa. Imunizacijom se preveniraju bolesti, komplikacije i smrtni ishodi od vakcinama preventabilnih bolesti među kojima su dečija paraliza, difterija, tetanus, veliki kašalj, hepatitis B, morbili, zaušci, rubela, neke vrste zapaljenja pluća, prolivi izazvani rotavirusom i rak grlića materice.
Imunizacija je doprinela iskorenjivanju velikih boginja i doprinosi iskorenjivanju dečije paralize.
Obuhvat imunizacije na teritoriji Južnobanatskog okruga je u 2020. godini zbog novonastale nepovoljne epidemiološke situacije pojave Pandemije i epidemije nove zarazne bolesti COVID -19 izazvane novim virusom SARS-CoV-2 ispod 95% u svim vakcinama, osim vakcinacije TBC vakcinom (98,57%) DTaP-IPB-HiB primovakcinacija 95,96% , Pneumokoknom konjugovanom vakcinom sa tri doze 95,34% , koja je od 2018. godine počela sa primenom. Kao razlog neimunizovanja obveznika u svim vakcinama do dostignutih >95% dato je: akutno febrilno stanje ili akutna bolest (3456), kao i odbijanje roditelja da se deca vakcinišu (48 obveznika). Razlog se može naći i u pandemiji Kovida -19 u nedostatku pedijatra – politika odlaganja vakcinacije duže od propisanog pravilnikom o imunizaciji.
Poznato je da je Južnobanatski okrug tetanogeno područje, a zbog razvijenosti poljoprivrede dolazi do velikog broja povreda. U toku 2020. godine je bilo 7374 povreda za 6% povređenih manje nego 2019. godine (7804), od toga je 6004 osoba primilo humani imunoglobulin, dato je 13664 doze vakcine protiv tetanusa što je za 14% manje nego 2019 (15806) a kod 1965 lica je aplikovano tri doze vakcine i HTIG.
Posmatrajući obuhvat vakcinacije na teritoriji Južnobanatskog okruga u 2020. godini izgleda ovako:
DTaP-IPVHiB i bOPV vakcinacija- DTaP-IPVHiB vakcinacija 95,96%, revakcinacija u 2. godini 75,84% ; revakcinacija u 7. godini DT 77,33%, i u 14. godini dT 93,05%; revakcinacija u 7. godini bOPV 94,64%, u 14. godini bOPV 92,56%; Obuhvat primovakcinacije MMR-vakcinacija u 2. godinije 86,01%, MMR-revakcinacija u 7. godini obuhvat je 92,31%. Od 2005. godine je počela vakcinacija protiv VHB, kao obavezna po kalendaru imunizacije. U 2020. godini obuhvat je u prvoj godini sa tri doze bio 72,89%. Ovako mali obuhvat jeste zbog nedostatka pedijatra u DZ Pančevo – obuhvat je u 2019. godini iznosio 85,92%. Kao i prethodne godine i 2020. godine nemamo ni jednu prijavu Haemofilusom inflluence tip b, a incidencija petogodišnjeg proseka je 0,14. Obuhvat vakcinacije iznosi 95,96 %.
U 2020. godini prijavljeno je 16 obolelih od TBC sa In -5,44 što je manja u odnosu na prošlu godinu (In-9,19) i ispod je petogodišnjeg proseka posmatranja (In – 7,32). Za razliku od 2019. godini kada je prijavljen jedan preminuli od TBC, (Mt-0,34) ove godine nije prijavljen ni jedan pacijent sa smrtnim ishodom, a petogodišnji prosek posmatranja je Mt-0,41. Obuhvat BCG vakcinacijom je ove godine bio 98.57%.
Od 2018. godine uvedena je imunizacija protiv oboljenja izazvanih Streptokokom pneumonije – Pneumokoknom konjugovanom vakcinom. Sa tri doze obuhvat na nivou JBO je 95,34% a revakcinacija u drugoj godini je 75,03%.
I u 2020. godini odrađena je imunizacija protiv gripa. Ukupno je vakcinisano 14185 lica, prema uzrastu 53,26% pripada starijim od 65> godina. Po kliničkim indikacijama vakcinisano je 80,03% (11352 osoba), zatim slede zdravstveni radnici 14,94% (2120osoba); ustanove socijalne zaštite 3,32% (472 osoba) i gerontološki centri 1,70% (241 osoba). Ostalo je 8253 doze vakcine protiv gripa koje nisu utrošene.
Od početka nadzora gripa u sezoni 2020/2021 nije bilo potvrde gripe (jedan uzorkovan negativan) za razliku od prošle sezone – 2019/20 uzorkovanjem od strane ZJZ Pančevo u laboratoriji IJZ Vojvodine PCR testiranjem potvrđena je infekcija virusom gripa tipa A(H1N1)pdm09 kod 3 obolela pacijenta: 1 iz opšte populacija (Pančevo), 2 iz OB Pančevo (1- Pančeva, 1-Alibunara), a virusom gripa tipa A ( bez podtipa) kod 1 obolelog pacijenta iz sentinelnog nadzor – Odeljenja za zdravstvenu zaštitu dece DZ Pančevo. Uzorkovanjem od strane Infektivnog odelenja OB Pančevo na Torlaku PCR testiranjem potvrđena je infekcija virusom gripa tipa AH1P/2009 kod 26 bolnički lečenih obolelih pacijenata (14- Pančevo, 4- Kovačica , 5- Kovin, 2- Alibunar i 1-Beograd). Tokom sezone prijavljena su 10 smrtna ishoda koja se mogu povezati sa gripom.
Područje Južnobanatskog okruga, kao i teritorija Vojvodine karakteriše se endemičnom epizootijom besnila kod divljih životinja, uglavnom lisica, a izuzetno i kod domaćih životinja (mačaka, pasa). Od 2010. do 2020. godine na teritoriji Južnobanatskog okruga nije bilo dokazanog besnila kod životinja, za razliku od 2009. godine kada je dokazano besnilo kod 8 životinja: kod 3 mačke (1mačka u opštini Pančevo, 2 mačke u opštini Alibunar); 3 psa (3-opština Alibunar) i 2 lisice (1-opština Kovin i 1- opština Alibunar). Zadnjih decenija na ovom području nije zabeležen nijedan slučaj oboljenja kod ljudi. Epidemiološka služba Zavoda za Javno zdravlja Pančevo, Infektivno odeljenje OB Pančevo i Infektivno odeljenje OB Vršac, vrše antirabičnu imunizaciju. U antirabičnoj ambulanti OB Pančevo pregledano je u 2020. godini 307 pacijenata ujedenih od životinja sumnjive na besnilo 50% manje nego 2019. godine (611), a antirabičnu zaštitu primilo je 11 pacijenata HRIG i vakcinu, što je dvostruko manje od 2019 (23). U antirabičnoj ambulanti OB Vršac pregledano je u 2020. godini 153 pacijenata ujedenih od životinja sumnjive na besnilo za 54% manje nego 2018. godine (285), a antirabičnu zaštitu primilo je 3 pacijenta HRIG i vakcinu, za 2 manje nego 2019. godine (5). U antirabičnoj ambulanti Zavoda za javno zdravlje Pančevo pregledano je u 2020. godini 346 pacijenata ujedenih od životinja sumnjive na besnilo za 65% više nego 2019. godine (209). Antirabičnu zaštitu je primilo 24 pacijenata i to HRIG i vakcinu, za 1 više nego 2019. godine (23). U antirabičnim ambulantama Južnobanatskog okruga pregledano je 806 pacijenta za 23% manje nego 2019. godine (1105) i 15% manje u odnosu na petogodišnji nivo posmatranja (949). Kod 27 pacijenata je indikovana antirabična zaštita za 59% manje nego 2019. godine (53) i dato je 27 doze vakcina, za 79% manje nego 2019. godine (128), što je u skladu sa epidemiološkom situacijom JBO a po prepurukama i kriterijumima za sprovođenje antirabične zaštite Zavoda za antirabičnu zaštitu Pasterovog zavoda Novi Sad i u skladu sa novonastalom nepovoljnom epidemiološkom situacijom pojavom Pandemije i epidemije nove zarazne bolesti COVID -19 izazvane novim virusom SARS-CoV-2 .
U periodu od 01.01.2020.-31.12.2020. god. u Antirabičnoj stanici OB Pančeva Infektivno odelenje dato je 18127,5IJ HRIG-a, a u OB Vršac Infektivno odelenje, dato je 4120IJ HRIG-a što je ukupno za Južnobanatskog okruga dato 22247,5 HRIG-a. Antirabične stanice imaju veoma dobru saradnju sa službom Sanitacije JKP Pančevo kao i veterinarskom inspekcijskom službom svih naseljenih mesta u cilju opservacije životinja sumnjivih na besnilo.
I ove godine od strane Zavoda za javno zdravlje Pančevo odrađena je u Pasterovom zavodu kontrola imuniteta kod vakcinisanih osoba.
Radi promovisanja zdravlja odrađeno je u 2020. godine 10 nastupa u medijima.
I dalje je neophodno raditi na osnovnim strategijama dostizanja i održavanja obuhvata vakcinacije preko 95% u svim vakcinama, i time postići održavanje kolektivnog imuniteta populacije protiv zaraznih bolesti kao suštine zajedničkih napora u svim zemljama sveta.
Tekst pripremila: Načelnik Centra za prevenciju i kontrolu bolesti mr sci med. dr Slađana Tomić, specijalista epidemiologije
Ostavite odgovor